Сочельник-христиан ти айо, кыды йымым азан дон пӓлемдӓлтӹн. Йыд тӹдӹ и йӹде 24 декабрь пӓлемдӓлтеш, иыл Шартял. Тидӹ датым сӓндӓлӹкнӓн ытарымашкы дӓ сусу айо иисус йиш йӧн доно человечество семӹнь толыт.
Христианствышты пӹтӓри шагалтенӹт ылшы иисус ивлӓн шачын сочельник хына гань, кыды вифлеемӹштӹ эртен. У согонь согласны евангелижӹ, власть дон израильӹштӹ Рим Империя, шачмы вӓрӹн дӓ халыкын весӹ гӹц ылшы кугижӓштӹ указ семӹнь шотлат провинция эртен. Ванжаш причинӹ доно мариян дӓ иосифӹн вифлеемӹштӹ ылшы тидӹ гӹц галилейӹн, иосиф ӹштӹмӹ кым сирӓлтделда. Тӹдӹ марыжы докы мӹшкӹрӓнвлӓ жеп ылын, дӓ, вифлеемӹштӹ ылын, лашашым тӹ кыдалеш тӓрвӓнӹш, поктен постоялый двор нӹнӹм тӹдӹ кӹчӓлеш, но тӹдӹм ак ужеп, дӓ, йыд ылын, нӹнӹ ясльыш кеӓ ыльы, шарыквлӓжӓт кышты ылат, ӱшкӱж дӓ осел. Тӹштӹ сӓрӹмӹ, олым ара шачын дӓ ӹлӹмӓш дӓ ӓш событивлӓ 24 декабрь церкӹ тидӹ гишӓн дата сочельник семӹнь шӹндӓт.
Католический церкӹ шачмы жепешӹжӹ йӓмдӹлӓлтмӓш литургический иисус календарь айыра, кыды тӹдӹ манын Адвент (латинлӓ гӹц Adventus, толшывлӓлӓн мам анжыкта?) кечӹ лошты жеп дӓ 23 28, шартял анзыц жеп. Церкӹшкӹ толшы эдем йӓмдӹлӹмӹ годым кыце ытараш йӓмдӹлӓлтӹт мессий ӹнянӹмӹ шулышым пыртен. Ӹндекш тетя ӹштӹмӹ йымын тенгеок кыды америкын регионвлӓ традиционно латинлӓ аквинальдос, ясльышты ӹштӓ, тӹдӹ гишӓн ӹшке шанымашым анжыктымаш конюшньы, йыдым ӓзӓм ӹштен годымок мария, кӓпшӹ доно, техень шарык гань, ӱшкӱж дӓ осел, дон иисусын шипкӓжӹ кешӹвлӓм вычат. Месса Галло 24 декабрь йыдым лиӓлтӹт, тенге манмы месса кӹтӧзӹвлӓ, кыдывлӓ молнам эртӓрӓлтеш йыдпел якте, кынам шотлалтеш, мам тетя шачыныт-Йымы.
Шартял качкыш йӱн йиш погынымашты, цевер пӧлек, кож йӹр погынен, дон иисусын колядка мыры толмым вычен.
Шотлалтеш, мам пайремленыт Сочельник чимарий шачын кердеш, тидӹ лачок дӓ церкӹ айом вӓшлинӓ. Лыдмаш пингӹдемдӹмӹ, кыды, ти лӹм доно иктеш пайрем s тӱлӓш манын датым aturnaliao Invict Кечӹ , мӓмнӓм шотеш пиштӹштӹ тел кӱчыкеммеке, датывлӓм тӹнӓм кыдывлӓ тӹнгӓлӓлтӹт. Йымы пуры кечӹ шелӓлтеш дӓ ти халык дӓ молнамшы кого надырым пӧлек, нӹнӹ культура докы пӧртӹлӹнӓ манын шурны. Тӹдӹм ӹштӓш манын, 24 декабрьын овуцам эртӓрӹмӹ кристина сочельник тӹшкӓ шӹндӓт ыльы, пиш чимарий пайрем ти даты докы лишӹл.