Тидӹ айовлӓ гӹц ик и дӓ сек кого айошты христианвлӓ, кыды ӹшкӹмӹм шотеш влияним кого тау копшылык цилӓ сӓндӓлӹкӹшток, традици дӓ символикӹм. Шартял 25 декабрьын пӓлемдӓлтеш, вес кечым пайремленыт Шартял, тӹнге гӹнят, Сезон Пайрем trascurre шукы жеп, пӹтӓриш рушӓрня дон Адвент (латинлӓ adventus, мам анжыкта толыныт, алда сӱмӓн) дӓ ӧрт лоштыш 3 ноябрь декабрь 27, айо иисус христосын Богоявление, кужы кечӹ ӓль король, 6 январьын.
Nativitas латинлӓ,мам означаймым шачын, датывлӓм шартял лимӹлӓ, шӹндӹдӓ Никейский христиан 325 и мӓмнӓн тишкӹ собор, христосын шачмыжы гишӓн ӓштӹдӓ, тидӹ гишӓн увер согласныеш, L курым израильӹштӹ, солашты Вифлеемӹш Иудейвлӓлӓ лӹмӓн солашты. Юж шая пингӹдемдӹмӹ, ти лӹм доно иктеш пайрем тӱлӓш манын датым Сатурналий ӓль Invictus Кечӹ тел кӱчыкеммеке шотеш пиштен, датывлӓм тӹнӓм кыдывлӓ тӹнгӓлӓлтӹт. Чимарий халыквлӓ ӹлӓт, тӹдӹм, кужы пач многобожие (тӹрлӹ йымылан кымалыныт), христианствышты иудаизм дӓ тӹлец пасна, тӹдӹ каеш монотеистический. Йымы пуры кечӹ шелӓлтеш дӓ ти халык дӓ молнамшы кого надырым пӧлек, нӹнӹ культура докы пӧртӹлӹнӓ манын шурны. Шартял кечӹн пайремленыт христианствышты тӹдӹ тӹшкӓ, дӓ чимарий пайрем мот манын, ӹнянӹмӹ карангдат дӓ тидӹ цилӓ сӓндӓлӹкӹшток мычкы тӹдӹм шӓрем.
Ти жеп тӹнгӓлӹн дӓ ӹнянӹдӹмӹ сусу айо. Тидӹ йиш йӧн вӓшлимӓш, традици дӓ агинальдос. Полушариштӹ йыдвел эл, сезон раз тӹдӹн доно толеш тел, тыл урок лывыргыжым ил сӹлнештӓрӓ, шартял кож кого, снеговик дӓ кавак, кырык лӹмӓн кодеш, а изи температурышток йӓр кӹлмен, театр, курортвлӓш жеп кеш.
Йозы тыл тоны сӹлнештӓрӓ, а халашты эртӓрӓлтшӹ искусственный шартял йыд йӹде мадыт. Шартял качкыш йиш погынымашты ю, мыры колядка подарка доно шелӓлтеш.
Тӹнг геройвлӓ-Санто-Клаус, святой николайын семӹнь пӓлен санто тенгеок аль-клаус ылеш, традици семӹнь, 24 декабрьын сӓндӓлӹк тетявлӓм кӓрш доно да ышке семынь путешествуйымашыжы йыдым канденӹт 25 пӧлек, пучы набор кӹцкӹ.
Америкышты ик йиш темӓш агинальдос ӹндекшӹмшӹ латинлӓ эл (16 декабрьын якте 24) католик лошты овуцаш дон иисусын шачмы вычем вады качкыш семӹнь, дӓ пайрем пӧлек